Avusturya’nın Baskıları

Babali, bu durumda her zamankinden daha haklı durumda idi. Yalnızca elinden gelen her şeyi, talep edilen üç hususu ve ticaret antlaşmasını, kabul etmekle kalmamış, vaatlerini yerine getirmek için hazırlıklara da başlamıştı. Ticaret antlaşması imzalanmadan ve onaylanmadan önce, Rus ticaret gemilerine mümkün olan bütün kolaylıklar sağlanmıştı ve üçüncü hususa, yani Boğdan'ın ve Eflak'ın durumlarına gelince, Babıali bunları 12 maddelik özel bir senet halinde ve her iki imparatorluk sarayının elçileri aracılığıyla bildirdikleri isteklere göre düzenlemişti.

​

Kayserin barışçıl ve ölçülü tutumuna da güvenebileceklerini düşünüyorlardı. Babıali, Mayıs ayında kayserin dostane düşünceler beslediğine dair güvence almıştı. Diğer açıklamalarının yanısıra, kayserin Babıali'ye karşı daima beslediği dostluğu, dünyada hiçbir şeyin zayıflatamayacağını bildiriliyordu.

​

Oysa çok geçmeden, kayserin bu dostluk vaatlerinin çok da özverili olmadığı açığa çıktı. Zira Temmuz ayında elçisi aracılığıyla teslim edilen bir notada şu taleplerde bulunuyordu:

1. Babıali, Avusturya gemilerine Berberilerin korsanlıklarına karşı tam güvence vermeyi taahhüt edecekti;

2. Tuna Nehri üzerinde, Vidin'in öte tarafında güvenli bir liman verecekti ve

3. Babıali ile Rusya arasındaki anlaşmazlıklarda arabuluculuk teklifini kabul edecekti.

Sonuncu husus, Rusya'nın üç talebi yerine getirildiğinden, Rusya ve Babıali arasında artık herhangi bir anlaşmazlık olmadığı için hemen gereksiz olduğu gerekçesiyle reddedildi. Avusturya, gemilerini Karadeniz'e her zamanki gibi geçirilebilecekti, ama Vidin'in öte tarafında kendi limanına sahip olmasına izin verilemezdi ve Berberilere gelince, kaysere Rusya'ya vadedilen güvence tanınacaktı.

​

Osmanlı İmparatorluğunda Tepkiler

Divan-ı Hümayûn, yeniçeriler ve ulema arasında, bu meseleyi bir din kavgası haline getirmeye çalışan savaş yanlılarının yükselttikleri sesleri, durumu Rusya'ya hemen savaş ilan etmeye kadar götürmeye uygundu. Reisülküttab bile Rusların Kırım'a rahatça sahip olmalarına izin vermektense parça parça edilip ölmeyi yeğleyeceklerini alenen açıklayarak onlara katılıyordu.

​

Temelde ise çıkartılan bu gürültü, samimi olmaktan ziyade yalnızca görünüşte idi. Divan-ı Hümayûn'daki barış yanlıları, hatta ulema arasında daha ölçülü olanlar, taleplerini daha da ileri götürerek Besarabya [Bugünkü Moldova] üzerinde de hak iddia etmediği sürece, ki böyle bir durum asla kabul edilemezdi, Rusya ile yok edici bir savaşa girmektense Kırım'a meşru bir biçimde sahip olmasına rıza gösterilmesinin çok daha akıllı olacağını düşünüyorlardı. Besarabya'da ise durum farklı idi. Kırım ve Kuban aslında hiçbir zaman Babıali'ye ait olmamıştı, dolayısıyla Tatarlar, vicdan azabı çekmeye gerek kalmadan, kendi kaderlerine terkedilebilirlerdi; üstelik ihtiyatsız ve huzursuz karakterleri de ezelden beri yarardan çok zarar getirmişti.

​

Besarabya'nın durumu ise tamamen farklı idi. Kırım'a ait kabul edildiğine dair gelenek ve bundan hareketle şimdi Rusya'nın Besarabya'yı ele geçirmek için bunu bir nevi hukuki mülkiyet hakkı olarak kullanmaya çalışması, Babıali tarafından gerçekte asla gerekçe olarak kabul edilemezdi ve edilmeyecekti. Bu yüzden burada tek bir şehri bile terk etmemeliydi, zira bu, içeride bir ayaklanmayı kaçınılmaz hale getirirdi.  Böyle bir durumda savaşı bile yeğlerlerdi ki, her zamankinden daha hazır olunduğu için, böyle bir durumdan endişe etmek de gerekmiyordu. Rumeli'de ulufeleri sekiz aylığına ödenmiş 250 bin kişilik iyi yetişmiş birlikler duruyordu ve Babıali'ye hiçbir şeye mal olmayan 80 bin Boşnak, Avusturya'nın karşısına dikilmeye hazırdı.

​

Yine de halk arasında heyecan hala artarak devam ediyordu. Hatta öyle ileri gidiliyordu ki, padişah at üzerinde Cuma namazına giderken ağır hakaretlerde bulunuluyordu.

"Düşmanlara saldırma cesaretleri yoksa bu muazzam hazırlıklar ne için yapılıyordu? Düşmanlar kim ve nerede idi?.."

​

Rusya’nın Tavrını Değiştirmesi ve Avusturya’yı Dizginleme Çabaları

Çariçe II. Katerina, İngiliz elçi ve Kont Vergennes'in açıklamaları sayesinde Fransa'nın ve İngiltere'nin desteğinden emin olduktan sonra, tek sorun, sürekli savaşta ısrar eden kayseri de şartların zorunlu olarak gerektirdiği barış planına ikna etmekti. Bu yüzden Ekim ayı sona ermeden, kaysere dolaysız olarak şu açıklamada bulundu:

"Babıali'nin Kırım ve Kuban yüzünden barışı bozmayacağını umduğu için, mevcut şartlar altında kafirlerin Avrupa'dan kovulmasını daha sonraki bir zamana ertelemeyi uygun bulmuştu; dolayısıyla şimdilik Babıali ile akdettiği ticaret antlaşmasıyla ve Kırım ile Kuban'ı ele geçirerek elde ettiği avantajlarla yetinecekti ve kayseri de aynı şekilde Babıali'nin kayser lehindeki tavizleri ile yetinmeye davet ediyordu."

​

Oysa bu tavizler yalnızca Avusturya'nın Doğu Akdeniz ticareti için ölçülü, hatta henüz kesin olarak belirlenmemiş imtiyazlardan oluşuyordu. Dolayısıyla kayserin en azından geniş kapsamlı hazırlıklarının masraflarını başka bir şekilde telafi etme hakkına sahip olup olmadığı ve bunları telafi etmek isteyip istemeyeceği sorusu kendiliğinden ortaya çıkıyordu. Zira çariçe, sükûnet içinde birliklerini kış karargahına göndermek için hazırlıklar yaparken, kayser, hazırlıklarına hala geniş bir kapsamda devam ediyordu.

​

Bosna, Boğdan ve Eflak'ı gözüne kestirmiş olması yetmezmiş gibi, gözünü Venedik'e ait Dalmaçya'ya ve bazı komşu adalara dikmişti. Bu yerler Bir zamanlar Macaristan'a ait olduğundan, bazı hak taleplerinde bulunabileceğini düşünüyordu.

​

Çariçe ile ittifak antlaşmasında her iki tarafın muhtemel bir savaş halinde, yapılan fetihlerden aynı oranda pay alacakları kesin olarak belirtildiğinden, kayserin kendisi için bir telafi talep etme hakkı inkâr edilemezdi. Kırım'ın ve Kuban'ın ele geçirilmesi, böyle bir fethe eşdeğer olduğundan, bu telafi sorunu, St. Petersburg kabinesinde büyük bir sıkıntı yarattı.

​

İki yol vardı: Ya çariçe, kayserin topraklarını uygun bir şekilde genişletmesine izin verecek, ya da uygun bir telafi ile tatmin etmeye çalışacaktı. Birinci çözüm için, her zamanki gibi Bağdan ve Eflak vardı. Oysa çariçe, Memleketeyn'de bugüne kadar Babıali'nin sahip olduğu sözde hakimiyeti bile kaysere bırakmakta tereddüt ediyordu. Zira kayserin bu iki ülkede er veya geç, kendisinin şu anda Kırım'da yaptığını yapmayacağını kim garanti edebilirdi? Oysa Avusturya hanedanının gücünü bu yönde genişletmesi, menfaatlerine aykırı olacaktı. Dolayısıyla bu fikirden vazgeçildi ve bunun yerine parasal tazminat çözümü daha kesin bir biçimde ele alındı. Örneğin kayserin belki Babali'nin Küçük Kaynarca Antlaşması gereğince savaş masrafları olarak daha ödemesi gereken 2,5 milyon rubleyi kendisine tahsis etmeleri halinde, bununla yetineceğini söyleniyordu. Bu meblağın 9 milyon rubleye yükseltilmesinden bahsediliyordu; bunun yansını Rusya, diğer yansını da Babıali ödeyecekti.

​

Yılın sonlarına doğru gittikçe daha ağır bir hal alan mali sıkıntılar altında bu gibi vaatleri nasıl yerine getireceklerdi ve BabıaIi, hangi gerekçe ile tamamen haksız olan böyle bir fedakarlığa ikna edilebilirdi? Neticede, bu hususta henüz bir karar alınmamıştı ki, çariçenin kaysere yaptığı son açıklamalar, telafi sorununu daha da sıkıntılı bir hale getirdi. 

​

Kasım ayı ortalarında gelen cevabının, esas olarak kendi isteklerine uygun olması, çariçeyi bile şaşırttı. Kayser gerçi ittifak antlaşmasına göre kendisine tanınan eşit haklan hatırlatıyordu, ama akabinde şöyle bir açıklamada bulunuyordu:

"Çariçe, Kırım'ı ve Kuban'ı savaşmadan elde edebilir ise ona karşı duyduğu özel dostluktan dolayı şimdilik söz konusu antlaşma hükmünün yerine getirilmesinden ve topraklarını genişletmekten vazgeçebilirdi. Yalnızca bunun yerine bir sonraki savaşta tazmin edilme hakkını saklı tutuyordu ve Rusya'nın ölçülü davranışlarına o zaman gereken özeni göstermeyi taahhüt etmesini umuyordu."

​