Kişiliği
1326’da Bursa’nın fethinden sonra doğdu. Babası, Orhan Gâzi, annesi Nilüfer Hâtundur. Dindâr, âdil, merhametli, fazîletliydi. [i]
Tahta Çıkışı (1360) – 34 Yaşında
Ağabeyi Süleymân Şahın Rumeli fetihleri sırasında vefât etmesi üzerine veliahd tâyin edildi (1359). Kısa bir müddet sonra da babasının vefâtı üzerine Bursa’ya davet edilip Osmanlı tahtına geçti (1360). [ii]
Edirne’nin Fethi (1361)
1359'da Şehzade Murad ve Lala Şahin kumandasında Osmanlıların Trakya'da sistemli fetih harekâtı başlamıştır. Çorlu, İstanbul ve Edirne'ye giden yolların kavşak noktasında stratejik bir konumdadır. O zaman İstanbul'da kendini gösteren panik, İtalya'ya kadar yankı yapmıştır. [iii]
Murad ve Lala Şahin, Çorlu'yu aldıktan sonra, İstanbul-Edirne yolu üzerinde başlıca hisarlar üzerine yöneldiler. Asıl amaç, Edirne idi. 1361 baharında Murad ve uc beyleri tüm kuvvetleriyle Edirne üzerine yürüdüler. Edirne'deki Bizans komutanı Osmanlı ordusunu Sazlı Dere'de karşıladı, yenilip Edirne'ye kapandı. Gece Meriç üzerinden İstanbul'a kaçtı. Şehir halkı kaleyi Murad'a teslim ettiler (1361 baharı). [iv]
Bizans Devletinin İstanbul’dan sonra ikinci önemli şehri olan Edirne’nin fethi, Türkler’in Avrupa’ya kesin olarak yerleşmelerini temin etti. Trakya’da stratejik bir mevkide bulunan Edirne, Osmanlı Devletinin Rumeli’ndeki fetihlerinde bir askerî harekât noktası oldu. Ardından sıra ile Gümülcine, Zağra, Yenice ve Filibe fethedildi. Rumeli’nde fethedilen Avrupa topraklarına, Osmanlı iskân siyâsetince, Türk-İslâm ahâlisi yerleştirildi. [v]
Bizans İmparatoru Osmanlılarla antlaşma yapmaya mecbur kaldı. Yapılan antlaşmaya göre İmparator, Rumeli’ndeki Osmanlı fütuhâtını kabul ve tasdik etti. Bunları almak için hiçbir zaman Türk düşmanlarıyla birleşmeyeceğini ve Anadolu Beyliklerinden gelebilecek taarruzlara karşı Murâd Han yardımcı kuvvet isterse asker vereceğini bildirdi. Bu antlaşmanın, Bizans’ın Osmanlı Devletine tâbiliğini arz etmesi mâhiyetinde olduğu kabûl edilir. [vi]
Şehzade Savcı Bey'in isyanı
Rumeli'de yeni fetihlerle uğraşan padişah, Anadolu'nun idaresini oğullarına bırakmıştı. Büyük oğlu Bayezid'i (Yıldırım) Germiyan'a, ortanca oğlu Yakup Çelebi'yi Karesi'ye, küçük oğlu Savcı Bey'i de Bursa'ya sancak beyi tayin etmişti. Savcı Bey, babasının yerine geçmek isteyen Bizans prenslerinden Andronikos'la anlaştı. Babalarını devirip yerlerine geçeceklerdi. İkisi de aynı anda isyan ettiler. Bizans imparatorunun oğlu imparatora, Şehzade Savcı Bey de padişaha başkaldırdı. [vii]
Padişah ordusunu alıp şehzadenin üstüne gitti. Fakat aynı dine, aynı millete mensup orduların dövüşmesini hiç istemiyordu. Kete Ovası'nda iki ordu karşılaştı. Bir gece yarısı Murat Hüdavendigâr, iki ordunun arasındaki dereyi tek başına geçip oğlunun askerlerine şöyle bağırdı: "İçinizde benden şikâyetçi olan varsa, meydana çıksın! Kendisini dinleyeceğim. Biz kâfirle uğraşırken, sizin şu yaptığınız doğru mudur?" [viii]
Padişahın cesaretine hayran olan askerler, ellerini öpmeye koştular. Şehzade Savcı Bey, yanında birkaç Bizanslı ile kendisine bağlı birkaç askerden başka kimse kalmayınca şaşırdı. Alelacele Dimetoka Kalesi'ne kaçtı. Padişah kaleyi kuşattı. Şehzade, başka çare kalmayınca teslim oldu. Yüreği insan sevgisiyle dolu bulunan Hüdavendigâr, oğlunu bağışlayacaktı. Huzuruna çağırdı. Fakat Savcı Bey, babasına hürmet göstermedi, özür bile dilemedi, üstelik ağır sözler söyledi. Bunun üzerine padişah, yüreği kan ağlayarak, oğlunun öldürülmesini emretti. [ix]
Kaynaklar
[i] http://osmanlilar.gen.tr/1389-1451.asp (Erişim Tarihi 05.08.2013)
[ii] http://osmanlilar.gen.tr/1389-1451.asp (Erişim Tarihi 05.08.2013)
[iii] Devlet-i Aliyye, Halil İnalcık
[iv] Devlet-i Aliyye, Halil İnalcık
[v] http://osmanlilar.gen.tr/1389-1451.asp (Erişim Tarihi 05.08.2013)
[vi] http://osmanlilar.gen.tr/1389-1451.asp (Erişim Tarihi 05.08.2013)
[vii] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu
[viii] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu
[ix] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu
I. Murad (1360-1389, 29 yıl)