Kişiliği
21 Eylül 1840 tarihinde İstanbul’da doğdu. Arapça, Farsça, Fransızca öğrendi. Amcası Abdülaziz Hanın 1863 Mısır ve 1867 Avrupa seyahatlerine katıldı. [1]
Okumayı çok sevdiğinden veliahtlığı devrinde yabancı ülkelerden de kitap getirtirdi. Nezaketi, kibarlığı, çağına göre bilgisi ve yumuşak huyluluğu ile sevildi. [2]
Müsrifliğinin yanında hassas yapısı ve içkiye düşkünlüğüyle biliniyordu.[3]
Musikiye, özellikle de piyano ve keman çalmaya çok düşkündü. Osmanlı hanedanı içinde en çok beste yapan padişah olup 3 cilt dolusu alafranga bestesi günümüze ulaşmış durumdadır. Hocaları Dozizetti Paşa ile Lombardi Bey’dir. [4]
Avrupalı prenslerle dost olmuştu. Onlarla mektuplaşır, yerli yabacı gazetecileri çevresinden eksik etmezdi. Sultan Abdülaziz'le Avrupa'ya gitmiş, Avrupa'yı yakından görüp hayran olmuştu.Bu gezi sırasında İngiltere'de tanıştığı Gal prensiyle (sonradan İngiltere Kralı olan VII. Edward) yakın bir dostluk kurmuştu. Ziya Paşa, Namık Kemal ve diğer şairlerle, yazarlarla yakın dostluğu vardı.[5]
Bir rivayete göre Abdülaziz’in Mısır seyahatinde, diğer bir rivayete göre ise İstanbul’da I. Prodos Locası üyelerinden Louis Amiable’nin evinde Masonluğa girdiğini zikredelim. Tarih 20 Ekim 1872’dir.[6]
Tahta Çıkışı (1876)-36 yaşında
Osmanlıİmparatorluğu’nda anayasalı ve parlamentolu biryönetim kurmayı amaçlayan Yeni Osmanlılar, meşrutiyet taraftarı bir padişaha ihtiyaç duyuyordu. Meşrutiyet taraftarlığıyla birlikte “Veliahd” da olan Murad ise, kendisini tahta taşıyacak bir destek arıyordu. Her iki taraf da Sultan Abdülaziz’i meşrutiyetin önünde başlıca engel olarak görmekteydi. Nitekim Kadıköy Fikirtepe’deki V. Murad Av Köşkü’nde, Veliahd ile Yeni Osmanlıları (Namık Kemal, Ziya Paşa, Şinasi vb.) bir araya getiren gizli görüşme ve toplantılar yapılıyordu. Bu köşk ve buradaki toplantılar, Abdülaziz’in askeri birdarbeyle tahttan indirilmesi ve yerine yeğeni V. Murat’ın geçirilmesinde mühim bir rol üstlendi. [7]
Sultan Abdülaziz tahttan indirilmişti. İhtilalden Şehzade Murad Efendi'nin de haberi vardı. Yalnız darbe bir gün önceye alınmış (30 Mayıs 1876), ama Şehzade Murad Efendi'ye haber verilmemişti. Birden askerleri karşısında bulunca korktu. Sultan Abdülaziz'in darbeyi öğrendiğini ve kendisini tevkife adam gönderdiğini zannetti. Bir türlü dışarı çıkmak istemedi. 'Amcasının tahttan indirildiği, yerine kendisinin padişah olduğu" defalarca söylendi. Nihayet çekine çekine avluya çıkıp, kendisini bekleyen Hüseyin Avni Paşa'nın arabasına bindi. Hala korkuyor, olanlara inanamıyordu. Hayatından endişeliydi. [8]
Dipnotlar
[1]http://osmanlilar.gen.tr/1699-1923.asp
[2]http://osmanlilar.gen.tr/1699-1923.asp
[3] Osmanlı Tarihi (1789-1876), Anadolu Üniversitesi
[4] Osmanlı’nın Mahrem Tarihi, Mustafa Armağan
[5] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu
[6] Osmanlı’nın Mahrem Tarihi, Mustafa Armağan
[7] Osmanlı Tarihi (1789-1876), Anadolu Üniversitesi
[8] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu
V. Murad (1876, 93 gün)