Avusturya ve Rusya ile Savaş

Osmanlı Devletinin doğuda İran ile mücadelesinden istifade eden Avusturya ve Rusya da iki cepheden harekete geçmişti. Azak Kalesini ele geçiren Ruslar Osmanlı kuvvetlerinin toparlanmasına meydan vermeden Gözleve, Kılburun ve Urkapı’yı işgal ettiler. 12 Temmuz 1737’de harekete geçen Avusturya ordusu ise Bosna, Sırbistan ve Eflak’a girdi. Bu mağlubiyetler ve düşmanın girdiği yerlerde büyük tahribat ve mezalim yapması Sultan Mahmud Hanı son derece üzdü. Sedarete getirdiği Muhsinzade Abdullah Paşayı Rusya üzerine, Hekimoğlu Ali Paşayı da Avusturya üzerine sefere memur etti. Muhsinzade süratli bir hareketle Özi ve Kılburun kalelerini ele geçirirken, Hekimoğlu Ali Paşa ise Banyaluka’yı kuşatan Avusturya kuvvetlerine büyük bir darbe indirdi. (4 Ağustos 1737).Yapılan savaşta Avusturya kuvvetlerinin asker zayiatı 60 bin idi. Hekimoğlu Ali Paşanın bu zaferi İstanbul’da büyük bir sevince sebep oldu.[1]

 

Aynı anda diğer cephelerde de Ruslar bozguna uğratıldı. Azak Denizi'nde bulunan Rus donanması sıkıştırıldı. Ruslar, Osmanlıların eline geçmemesi için kendi donanmalarını yakmak zorunda kaldılar...Hacı İvaz Paşa, Belgrad'ı almaya gitti. Bunu haber alan 100 bin kişilik bir Avusturya ordusu, Osmanlı ordusunun yolunu kesti. "Hisarcık" denen yerde korkunç bir savaş oldu. Zaferi Osmanlılar kazandı. Düşman 12 bin ölü verdi. Prens rütbesinde birçok Avusturyalı da savaşta öldü. Ancak karanlıktan faydalanarak kaçabilenler kurtuldu (22 Temmuz 1739)...[2]

 

Bu zaferler üzerine Avusturya ve Rusya barış istemek zorunda kaldı. 18 Eylül 1739 tarihinde Avusturya ve Rusya ile Belgrad Antlaşması imzalandı. Avusturya Devleti ile yirmi yedi yıllık, Rusya ile süresiz olan antlaşmaya göre, Belgrad Osmanlı Devletine kaldı. Avusturya ile Tuna ve Sava nehirleri tabii hudut kesildi. Ruslar, Azak Denizi ve Karadeniz’de donanma bulundurmayacaktı. Kazaklar Osmanlı topraklarına, Kırım Hanlığı da Rusya’ya akın etmeyeceklerdi. Rusya ve Avusturya devletleriyle antlaşmalar sağlayan Birinci Mahmud Han yeniden İran üzerine döndü. Nadir Şah ise bu vaziyet karşısında Osmanlılarla baş edemeyeceğini anlayınca Kasr-ı Şirin Antlaşması maddeleri üzerinden yeniden antlaşma teklifinde bulundu ve bu istek kabul edildi (1746). Böylece 1739 Belgrad Antlaşmasıyla batı ve kuzey, 1746 Osmanlı-Avşar Antlaşmasıyla da doğu hudutlarını emniyet altına alan Birinci Mahmud Hana muharebelerdeki muzafferiyet üzerine Gazi unvanı verildi. [3]

 

Avusturya ile Rusya, Osmanlı İmparatorluğu’na karşı birlikte savaşa girmek için anlaşmışlardı.Nemirov Kongresi, iki imparatorluğun Balkanlar’la ilgili düşüncelerinin çatışmasına şahit olmuştu: Rusya’nın büyük ideallerle dolu planlarına karşılık, Habsburglar’ın eldekini korumaya yönelik planları. Osmanlı İmparatorluğu ilk defa görünürde eşit güçlere sahip ama rakip olan ve gelecekte toprak bölüşümü hususunda anlaşamayacak olan iki komşusu ile yüzleşmişti. “Şark Meselesi” veya “Doğu Sorunu”, 18. yüzyılda milletlerarası bir kavram olarak neşvünema buldu.[4]

 

 

 

Dipnotlar

[1]http://osmanlilar.gen.tr/1699-1923.asp(Erişim Tarihi 05.08.2013)

[2] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu

[3]http://osmanlilar.gen.tr/1699-1923.asp(Erişim Tarihi 05.08.2013)

[4] Osmanlı Tarihi 1566-1789, Anadolu Üniversitesi