Arşiv vesikalarının gösterdiği en genel sonuç, güvenlik probleminin toplumsal hayatın her safhasına etki ederek nüfus artışını önleyen önemli bir etken oluşunun, bütün 18. Yüzyıl boyunca devam etmiş olduğudur.[i]

 

Osmanlı Devleti’nde İçeriye Doğru Göçün Başlaması

1768 tarihinde başlayıp 1774’de Küçük Kaynarca antlaşması ile sonuçlanan Rus savaşı geriye göçün başlangıcı olarak kabul edilebilir. Bu tarihten itibaren kendilerini güvenlikte hissetmeyen özellikle Müslüman halk Osmanlı Devleti’nin o dönemde elinde bulunan yerlere göç etme çabasında olmuştur. 1768 yenilgisinin intikamını almak gayesine yönelik olarak başlatılan 1783 savaşı göçü hızlandırmış ve 1800 yılına kadar 300.000 - 500.000 kişinin Osmanlı Avrupa’sına ve Anadolu’ya göç etmesine sebep olmuştur. Geriye göçlerin önemli kısmı bu aşamada Osmanlı Avrupa’sına yapılmıştır.[ii]

 

 

Dipnotlar

[i] Osmanlı İktisad Tarihi, Anadolu Üniversitesi

[ii] Osmanlı İktisad Tarihi, Anadolu Üniversitesi