Köprülü Mehmed Paşa’nın Sadrazamlığı
Devlet işleri aksıyor, sadrazamlar arka arkaya değişiyordu. Sadrazam değişiklikleri o kadar çabuk oluyordu ki, halk kimin sadrazam olduğunu bilemiyordu. Öyle ki, günde iki sadrazamın değiştiği bile oluyordu. Bu durum 15 Eylül 1657’ye kadar sürdü. O gün, Osmanlı Devleti'nin bir dönüm noktasına ulaştığı gündür. Çünkü Osmanlı tarihinde Köprülüler devrini başlatacak Köprülü Mehmed Paşa sadrazam olmuştur...[i]Göreve geldiğinde 80 yaşındaydı. 85 yaşında görevden ayrıldı.[ii]
[iii]
Köprülü sadaret teklifini kabul ederken padişaha arz ettiği işlerin geri çevrilmemesi, tayin ve azillerde işine karışılmaması, ileri gelen devlet adamlarından birisi hükümdara danışman yapılarak kendi bağımsızlığına halel getirilmemesi ve hakkındaki söylenenlere göre hareket edilmemesi şartlarını ileri sürmüş ve bu şartlar kabul edilmiştir.Köprülü Mehmed Paşa öncelikle durumunu güçlendirmek üzere düşmanlarını ve muhtemel rakiplerini temizleme siyaseti güttü. Yerine getirilmek istenen Kaptan-ı derya Seydi Ahmed Paşa’yı Bosna valiliğine atayıp İstanbul’dan çıkardı; maaşlarını bahane edip isyan hazırlıklarına girişen sipahilere karşı yeniçeri ocağını tarafına çekti ve hükümdarın bir hatt-ı hümayunuyla, kendi ağalarının evlerini taşlayarak isyan eden sipahi zorbalarının temizlenmesine girişildi (Ocak 1657). Sultan İbrahim devrinde gerçekleştirilen avârız sayımları devam ettirilirken gelir ve giderler kontrol altına alındı. [iv]
Rum Patriğin İdamı(1657)
İstanbul'daki Rum Patriği III. Partenios, Osmanlı Devleti'ne bağlı bulunan Eflak ve Boğdan voyvodalarına birer mektup yazmıştı. Sadrazam Köprülü Mehmed Paşa'nın eline geçen mektupta şunları söylüyordu: "İslam'ın parlak devrinin bitmesine az bir zaman kalmıştır. Hristiyanlık dini tekrar dünyayı tutacaktır. Ona göre hazırlıklı olunuz. Pek yakında bütün memleketler Hristiyanların eline geçip, salip ve nakusa (haç ve çan) inananlar İslam ülkelerine sahip olacaklardır." Mektubu ele geçiren Köprülü, soruşturma yapmak için Rum Patriği'ni çağırdı ve mektubu niçin yazdığını sordu. İnandırıcı bir cevap alamayınca da "vatana ihanetten idam ettirdi (24 Mart 1657). Ardından İstanbul Patrikhanesi'ne baskın yaptırdı. Gizli bölmelerde saklanan 40-50 takım yeniçeri elbisesi ele geçirildi. Böylece, Rumların yeniçeri kılığına girip zorbalık yaptıkları ve isyana hazırlandıkları anlaşıldı.[v]
Bozcaada ve Limni’nin İşgalden Kurtarılması (1657)
Çanakkale Boğazı girişine kadar gelen Venedik ve diğer Hıristiyan devletlerin gemileri, 19 Temmuz 1657’de kaçırıldı. Bozcaada ve Limni düşman işgalinden kurtarıldı. [vi]
Erdel Seferi (1658)
Asi Erdel prensi üzerine sefere çıkılarak, 1 Eylül 1658’de Yanova Kalesi ele geçirildi. Erdel, harp tazminatı vermeyi ve on beş bin altınlık haracı, kırk bin altına çıkarmayı kabul etti. [vii]
Kırım Hanı’nın Rusları Yenmesi (1659)
Kırım Hanı Mehmed Giray, Rusları 12 Temmuz 1659’da Konotop’ta mağlup ederek, elli bin esir alıp, yüz yirmi bin Rusu imha etti. [viii]
Dipnotlar
[i] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu
[ii]Osmanlı Tarihi (1566-1739), Anadolu Üniversitesi
[iii]http://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%B6pr%C3%BCl%C3%BC_Mehmet_Pa%C5%9Fa
[iv] Osmanlı Merkez ve Taşra Teşkilatı, Anadolu Üniversitesi
[v] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu
[vi]http://osmanlilar.gen.tr/1566-1699.asp
IV. Mehmed (1648-1693, 35 yıl)
