II. Murad’ın Yeniden Tahta Geçişi
Murad'ın Manisa'ya çekildiği dönemde başkent Edirne'de barış yanlısı Sadrazam Çandarlı Halil Paşa ile dış siyasette daha saldırgan tutum içinde olan Şehabeddin ve Zağanos paşalar ile arasındaki çekişme sürmekteydi. 1445'de durum yine karıştı. Tuna üzerinden Osmanlı topraklarına bir sıra akın başladı. Eflak Voyvodası Osmanlılar elinde bulunan Yergöğü kalesini kuşatıp ele geçirdi. Saltanat davası süren şehzade Davut Çelebi Dobruca'da isyan bayrağını açtı.[1]
1446 ilkbaharında ise Edirne'de "Buçuktepe" adlı bir tepede başlayan ve buna izafeten Buçuktepe İsyanı adı verilen bir kapıkulu-yeniçeri askeri isyanı başladı. Bu isyan ilk kapıkulu askeri isyanı olarak nitelendirilmektedir. İsyana neden kapıkulu askerinin ulufelerinin düşük vezinli akçelerle verilmesi idi. İsyancılara bir "buçuk akçe terakki" prim verilerek bu isyan yatıştırıldı. Bazı tarihciler göre bu isyan Çandarlı Halil Paşa'nın, II. Murad'ı tahta geçmeye zorlamak için düzenlediği bir oyun idi. Her ne için olursa olsun, Buçuktepe İsyanı Osmanlı devletinin durumunu iyice zora soktu. Ayaklanan yeniçeriler Konstantinopolis'te rehine bulunan Orhan Çelebi'nin yanına gitme tehdidinde bulunmuşlardı.[2]
Başkentteki kargaşayı bahane eden veziriazam, II. Murad’ı gizlice payitahta davet etti. Babasının geldiğinden haberdar olmayan genç sultan, yaşanan oldu-bitti karşısında II. Murad lehine tahttan çekilerek veliahtlığı kabul ettiğini duyurmak mecburiyetinde kaldı (Mayıs 1446). Şehabeddin ve Zağanos Paşalar, Mehmed’le birlikte Manisa’ya yollandıktan sonra “şahinler” bloğu II. Murad’ın vefatına kadar Osmanlı siyaset sahnesinden çekildi.[3]
Mora Seferi (1446)
II. Murad Mora despotuna karşı Mora seferine çıktı. Mora yarımadasını ana karadan ayıran Duvarı ateşli silahlar kullanarak yerle bir ederek Mora'ya girdi. Heksimillian Duvarı'nın yerle bir edilmesinin gelecekte İstanbul kușatmasına ve bu kuşatmada surlara karşı büyük toplar kullanılması için bir kilometre taşı olduğu iddia edilmektedir. Bundan sonra eski tip taştan duvar korunak kurma ile mevki savunması prensipleri değişmiş ve savunma için yeni tip tabyalar kurulması gereği ortaya çıkmış olduğu belirtilmektedir. Mevsimin geç olması dolayısıyla yarımadanın tümünün ele geçirilmesi imkânsız görülmekte idi. Bunun için sefer bir akıncı hücumlarına dönüştü. Mora içerilerine akınlar yapıldı; Mora'da yerleşkeler yakıldı ve ganimet toplandı ve Mora Despotu da vergiye bağladı. Edirne'ye 6.000 kadar esirle dönüldü. [4]
II. Kosova Zaferi (1448)
Arnavutluk’a yönelen Osmanlı padişahı, uzun süredir Osmanlı egemenliğine direnen İskender Bey’in peşine düştü. [5] Fakat 1448 yazında Hünyadi Yanoş’un Varna Muharebesi'nden sonra yeniden toplamış olduğu yeni bir Macar ordusu başında Eflak ordusu ile birlikte yeniden harekete geçtiği haberi II. Murad'a yetişti. II. Murad Arnavutluk Seferi'ni yarıda bırakıp ordu ile Sofya'ya geri döndü. [6]
Hünyadi Yanoş Macar ordusu ve Eflak, Bohemyalı ve Alman asıllı ordu birlikleri ile Sırbistan'a hücuma geçmişti. Bu yeni Macar ve müteffikleri ordusu bir ay Sırbistan başkenti olan Semendire kalesi önünde durakaldı. Sırbıstan despotu yeni bir askeri macera peşine gitmiyi kabul etmedi. Sırbistan'ın ordusuna katılmayacağı açığa çıkınca Hünyadi Yanoş Macar ordusu ile Sırbistan'ını yakıp yıkıp yağma edip Kosova sahrasına indi.[7]
Sultan II. Murad, ordusunu hazırladı. Eksikler giderildi ve 60 bin kişilik bir kuvvetle 90 bin kişilik Haçlı ordusunu yerle bir etmek üzere hareket edildi. Osmanlı ordusunun öncüleri, 10 Ekim 1448 günü Kosova Sahrasına geldi. Arkadan da padişah, asıl büyük kuvvetle yetişti.[8]
Savaş meydanı, I. Murad’ın şehit düştüğü I. Kosova çarpışmasının gerçekleştiği yerdi. [9] 17 Ekim 1448 günü ordular savaş düzenine girdi. Küçük çarpışmalar oldu. Taraflar birbirlerinin gücünü ölçüyorlardı. Önemli bir şeyler olmadan hava karardı. 18 Ekim 1448 Cuma günü büyük savaş başladı. İki taraf da mutlaka zafer için çarpışıyordu. Osmanlılar plan gereğince sağ ve sol kollar sanki bozulmuş gibi yaparak geri çekildi. Hünyadi Yanoş bunu gerçekten bozgun zannedip bütün gücüyle merkeze yüklendi. Yine plan gereği merkez vuruşarak çekilmeye başlayınca ortada bir boşluk meydana geldi. Düşman bu boşluğa dalınca Osmanlı ordusunun sağ ve sol cenahları hızla birleşmeye başladı. Varna'da uygulanan plan burada da uygulanmış, düşman yine gafil avlanmıştı. Osmanlı ordusunun taze kuvvetleri de bu sırada savaşa sokulunca, Haçlılarda bozgun başladı.[10] Savaşı kaybettiğini anlayan Hünyadi Yanoş, az sayıda muhafızıyla kaçarken çok sayıda Erdel ve Macar asilzadesi Osmanlı kılıçlarına kurban gitti. [11]
Osmanlı Devleti'ne karşı Hristiyan devletlerce organize edilen altıncı Haçlı Ordusu'nun da başarısız olması nedeniyle, Avrupalı devletler Osmanlıların Balkanlar'daki varlığını kabullendiler. Böylece 1683'e kadar(II. Viyana Kuşatması) Avrupalılar savunmaya geçti. [12]
Dipnotlar
[1] http://tr.wikipedia.org/wiki/II._Murad
[2] http://tr.wikipedia.org/wiki/II._Murad
[3] Osmanlı Tarihi (1300-1566), Anadolu Üniversitesi
[4] http://tr.wikipedia.org/wiki/II._Murad
[5] Osmanlı Tarihi (1300-1566), Anadolu Üniversitesi
[6] http://tr.wikipedia.org/wiki/II._Murad
[7] http://tr.wikipedia.org/wiki/II._Murad
[8] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu
[9] Osmanlı Tarihi (1300-1566), Anadolu Üniversitesi
[10] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu
[11] Osmanlı Tarihi (1300-1566), Anadolu Üniversitesi
II. Murad (1421-1451, 30 yıl)