Kişiliği

5 Kasım 1615 tarihinde İstanbul'da dünyaya gelmişti.[1] IV Murad'ın kardeşidir. İkisi de Sultan I. Ahmed'in Mahpeyker Kösem Sultan'dan olan oğullarıdır.[2]

 

Tahta çıkıncaya kadar, ömrü bir odada kapalı geçmişti. Bu yüzden sinirleri bozuktu, çabuk öfkelenirdi. Hızlı konuşur ve isteğinin hemen yerine getirilmesini arzulardı. Uzun boylu, kumral sakallıydı.[3]

 

Bazı tarihçiler, Sultan İbrahim'in deli olduğunu yazar. Ancak bu doğru değildir. Gerçi sarayda böyle bir söylenti çıkmış, tahttan indirilmesi de bunun üzerine olmuştur. Fakat Sultan İbrahim'in hayatında deliliğe varan davranışlar yoktur. Belki biraz fazla sinirli, ama akıllıdır. Eşkıyayı bizzat takip etmiş, rüşvet alanları cezalandırmış, sık sık halk arasına girip dertlerini dinlemiş, büyük Girit seferini başlatmıştır.[4]

 

İbrahim Han devrine kadar uzanan Osmanlı kaynaklarının bir tanesi hariç, bu Sultan’ın akli dengesinde bozukluk olduğuna dair hiçbir bilgi yoktur. Karaçelebizade’nin Ravdat-ül-Ebrar kitabında yer alan Sultan’ın aleyhindeki bu yazı, onun sultan’ın tahttan indirilmesinde ve öldürülmesinde rolü bulunduğu, kindarlığı ile tanındığındandır. Bu tarih muteber kabul edilmemektedir. Tarih, Sultan’ın deli olmadığını iftiralara uğradığını bildirmektedir.[5]

 

Tahta Çıkışı (1640) – 25 Yaşında

Ağabeyi Dördüncü Murad’ın ölümünde, hayatta kalan tek Osmanlı şehzadesiydi. Ağabeyinin genç yaşta ölümüne bir türlü inanamadı. Sultan olduğunu bildiren annesine ve paşalara; “Allahü teala, padişah kardeşimin ömrünü uzun etsin. Bize sultanlık lazım değildir. Padişah kardeşimin ömrüne duacıyız.” dedi. Ancak annesi ve devlet adamlarının ısrarı ile ağabeyi Sultan Dördüncü Murad’ın nâşını gördükten tahta oturdu (9 Şubat 1640).[6]

 

Tahta geçtiğinde 25 yaşında olan İbrahim’in şehzadelik yılları Osmanlı sarayının en karışık dönemine rastlar. Babasının genç yaşta vefatından sonra padişah olan amcası Mustafa’nın aklî dengesizliğinin beraberinde getirdiği bunalım yılları, ağabeyi II. Osman’ın tahttan indirilip feci şekilde katli, diğer ağabeyi IV. Murad’ın saltanatının ilk on yılında karşı karşıya kaldığı sıkıntılar ve idareyi tam anlamıyla ele aldıktan sonra da başvurduğu son derece sert ve kanlı tedbirler, daha çocukluk ve gençlik döneminde iç dünyasını derinden etkiledi. Bu zor yıllarda şahit olduğu hadiseler, karşı karşıya kaldığı ölüm tehlikesi Şehzade İbrahim’in ruhî dengesini sarstı. Özellikle IV. Murad’ın saltanatı sırasında kardeşleri Bâyezid ve Süleyman’ı boğdurması (1635), ardından Bağdad Seferi’ne çıkarken hayatta kalan ana-baba bir, iki kardeşinden Kasım’ı idam ettirmesiyle (I637) sıranın kendisine geleceği endişesi sinirlerinin daha da bozulmasına yol açtı. [7]

 

 

 

Dipnotlar

[1]http://osmanlilar.gen.tr/1566-1699.asp

[2] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu

[3] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu

[4] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu

[5]http://osmanlilar.gen.tr/1566-1699.asp

[6]http://osmanlilar.gen.tr/1566-1699.asp

[7]Osmanlı Tarihi (1566-1739), Anadolu Üniversitesi