Yeniden Tahta Çıkışı (1622)
II. Osman’ın Yedikule’de katledilmesiyle devlet yıllarca sürecek bir kargaşa ortamının içine girdi.[1]Genç Sultan'ın hunharca öldürülmesi, yavaş yavaş yeniçeri ve sipahilerin akıllarını başlarına getirmişti. Halkın gözünden iyice düşmüşlerdi. Kime rastlasalar başını başka tarafa çeviriyor, bazıları ise laf atıyorlardı: "Sultan Osman'ın katilleri..."[2]
Askerlerin her isteklerini yerine getirerek makamını korumaya çalışan veziriazam, halkın padişah katili diyerek ağızlarına geleni söylemesi yüzünden veziriazamlığı müddetince korkusundan yalnız bir kez, Divân’a gelebildi.[3]Sonunda, sadrazamlıktan uzaklaştırıldı (13 Haziran 1622). Yerine Mere Hüseyin Paşa tayin edildi. Fakat karışıklık bitmedi, daha da artarak devam etti. 8 Temmuz 1622 günü Mere Hüseyin Paşa da sadrazamlıktan uzaklaştırılıp Lefkeli Mustafa Paşa tayin edildi. Ama bunun da sadrazamlığı ancak birkaç ay sürdü. 21 Eylül 1622 günü azledildi. Yerine Gürcü Mehmed Paşa geçti.[4]
Bazı bölgelerde yeniçerilere karşı hareket başlamıştı. Önce Trablusşam Beylerbeyi Seyfoğlu Yusuf Paşa isyan etti. Eyaletinde bulunan yeniçerileri kesti. Ardından Erzurum Beylerbeyi Abaza Mehmed Paşa başkaldırdı. Eyaletinde bulunan yeniçerilerin bir kısmını öldürttü, bir kısmı son anda kaçarak canını kurtarabildi. Abaza, "Sultan Genç Osman'ın intikamım alacağım!" diye ant içmişti.[5]
Bu haber İstanbul'da duyulunca, kıyamet koptu. Saray fena hâlde telaşlandı. Yeniçeri ve sipahiler ise tekrar ayaklandılar. Divan toplantı halindeyken önüne birikip bağırmaya başladılar: "Sultan Genç Osman'ı kim katlettiysekatledilsin!"Sarayın başka çaresi kalmamıştı. Genç Osman'ın öldürülmesinde parmağı olanların öldürülmesine karar verdi. Asker belki böylece yatışır, karışıklık biterdi. Önce Genç Osman'ın katillerinden Cebecibaşı öldürüldü. Ardından eski sadrazam Kara Davut Paşa yakalanarak başı uçuruldu. Fakat işler bir türlü düzelmiyor, aksine karışıyordu. Yeniçerilerle sipahiler el ele vermiş, İstanbul'u korkunç bir anarşiye boğmuştu. Söz dinlemiyorlardı. Düzen tamamıyla bozulmuş, halk evlerinden dışarı çıkamaz olmuştu.[6]
Tekrar Tahttan Ä°ndirilmesi (1623)
Padişahın durumundan dolayı hazine boşalmıştı ve zorbalık her yere hâkimdi. Asker ve halk padişahın akli dengesinin yerinde olmadığının farkındaydı. Devlet işlerinin Sultan Mustafa ile yürüyemeyeceğini gören Kemankeş Ali Paşa, şeyhülislâm, kazaskerler ve diğer devlet erkânıyla yaptığı müzakereler neticesinde padişahın tahttan indirilmesini kararlaştırdı. Tahta 10 Eylül 1623’te 11 yaşındayken çıkan IV. Murad, Osmanlı İmparatorluğu’nun yeni padişahı oldu.[7]
Vefatı (1639 )
20 Ocak 1639 günü Topkapı Sarayında vefat eden Sultan Mustafa Han, Ayasofya Camii karşısındaki türbesinde medfundur.[8]
Dipnotlar
[1]Osmanlı Tarihi (1566-1739), Anadolu Üniversitesi
[2] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu
[3]Osmanlı Tarihi (1566-1739), Anadolu Üniversitesi
[4] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu
[5] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu
[6] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu
[7]Osmanlı Tarihi (1566-1739), Anadolu Üniversitesi
I. Mustafa’nın 2.Defa Tahta Çıkışı (1622)