İttihat ve Terakki’nin Yönetimi Tamamen Ele Geçirmesi (1913)
Meşrutiyet döneminin tarihinde, Balkan Savaşı ve bu savaşta Osmanlı ordusunun uğradığı ağırmağlubiyet bir dönüm noktası oldu. 1908’den itibaren yapılan askerî düzenlemelere rağmen ordunun küçük Balkan devletleri ittifakına (Bulgaristan-Yunanistan-Sırbistan-Karadağ) karşı Çatalca’ya kadar çekilmesi Osmanlı siyasetinde bir şok etkisi yarattı. O güne kadar doğrudan hükümet kurmayıp işleri arkadan idare etmeyeçalışan İttihat ve Terakki Fırkası, Balkan Savaşı felâketinin sebep olduğu krizi iktidara el koyma fırsatı olarak değerlendirdi. [1]
[2]
23 Ocak 1913'te İttihat ve Terakki Fırkası ileri gelen ismi olan Binbaşı Enver öncülüğündeki Yakup Cemil ve adamlarından bir İttihat ve Terakki Partisi fedai grubu Bâb-ı Âli'de bakanlar kurulu toplantısını bastı. Bu baskın sırasında Harbiye Nazırı Nâzım Paşa öldürüldü. Daha sonra Sadrazam Kamil Paşa makamına giden baskıncılar, onun başına tabanca dayayarak istifaya zorladılar. Yerine İttihat ve Terakki Partisi'nin baș adamı olan Mahmut Şevket Paşa sadrazam oldu. [3]
Binbaşı Enver[4] ve Mahmud Şevket Paşa[5]
Bâb-ı Âli Baskını olarak anılan bu olaydan sonra muhalefet şiddetli polis baskısıyla etkisiz hale getirildi. Kâmil Paşa hükümetinin maliye ve dahiliye nazırları tutuklandı. En büyük muhalefet partisi olan Hürriyet ve İtilaf Partisi'nin liderlerinin birçoğu yurt dışına kaçtılar. Muhalefet gazeteleri kapatıldı. Mart 1913 Ahrar Partisi lideri olan Prens Sabahaddin'e yakın bazı kişilerin içinde yer aldığı bir hükümet darbesi girişimi de ortaya çıkartıldı. Bu olay üzerine Ahrar Partisi liderleri Prens Sabahaddin ve Dr. Nihat Reşat da yurt dışına kaçtılar.[6]
11 Haziran 1913'te Sadrazam Mahmut Şevket Paşa'nın Beyazıt Meydanı'nda makam otomobilinin içindeyken uğradığı silahlı suikast sonucunda hayatını kaybetmesi, İttihat ve Terakki Partisi'ne muhalefetin tamamen ezilmesine vesile oldu. Yurt dışında bulunan muhalefet liderlerinin çoğu gıyaben idama mahkûm edildi. Basın ve siyaset dünyasında İttihat ve Terakki Partisi aleyhtarı olarak tanınan 322 kişi Sinop'a sürüldüler.[7]
Kurulan yeni kabinede harbiye nazırlığını Ahmed İzzet Paşa üstlenirse de, bu görevde uzun süre kalamadı. 1 Aralık 1913’te kurmayyarbaylıktan bir anda paşalığa yükseltilmiş olan Enver Paşa, 3 Ocak 1914’te hemharbiye nazırlığına hem de Erkân-ı Harbiyye Reisliğine getirilerek başkumandanvekili; ardından Sultan Abdülmecid’in torunu Naciye Sultan’la evlenerek Osmanlı hanedanına damat oldu. Bâbıâli Baskını sonrasında İstanbul Muhafızlığına getirilmiş olan İttihatçı Cemal Paşa ise artık bahriye nazırı oldu.[8]Eski posta kâtibi Talat Bey paşalıkla Sadrazam oldu.[9]Böylece Enver-Talat-Cemal adlarındaki İttihatçı paşalar devletin tek söz sahibi oldular.[10] İktidar Birinci Dünya Savaşı’nın (1914-1918) sonuna kadar İttihat veTerakki Fırkasının eline geçti. [11]
Dipnotlar
[1] Osmanlı Devletinde Yenileşme Hareketleri (1876-1918), Anadolu Üniversitesi
[2]http://blogimg.radikal.com.tr/Blogs/2013/08/06/babiali-baskini-2FD0-1780-0098.jpg
[3]http://tr.wikipedia.org/wiki/V._Mehmed
[4]http://www.tarihtennotlar.com/medeniyetler-tarihi/turk-tarihi/bab-i-ali-baskini/
[5]http://tr.wikipedia.org/wiki/Mahmud_%C5%9Eevket_Pa%C5%9Fa
[6]http://tr.wikipedia.org/wiki/V._Mehmed
[7]http://tr.wikipedia.org/wiki/V._Mehmed
[8] Osmanlı Devletinde Yenileşme Hareketleri (1876-1918), Anadolu Üniversitesi
[11] Osmanlı Devletinde Yenileşme Hareketleri (1876-1918), Anadolu Üniversitesi
V.Mehmed Reşad (1908-1919, 11 yıl)
