IV. Murad Döneminin Sonu

Venedik ile Savaşa Doğru

Sultan Murad Han, doğuda İran’la meşgulken, batıdaki hadiselerden de günü gününe haber alıyordu. Bilhassa Venediklilerin hudut tecavüzlerine karşı bu Cumhuriyetle bütün ticari münasebetlerin kesilmesini ve hemen savaş açılmasını emretti. Ancak bu sırada Sultanın durumu ağırlaştı. Bunun üzerine Divan, emri çeşitli bahanelerle on üç gün geciktirdi. Bu arada Venedik elçisi gelip, divanın bütün şartlarını kabul etti ve savaş durduruldu.[1]

 

Vefatı (1640) - 28 yaşında

Sultan IV Murad bir süreden beri hasta idi. Osmanlılarca "damla," "nikris" veya "gut" isimleriyle tanınan hastalıktan rahatsızdı. Eklemlerindeki ağrı zaman zaman dayanılmaz hâle geliyor, güçlükle ata binip güçlükle yürüyordu. Doktorlar ancak afyon (uyuşturucu) vermekle biraz olsun padişahı rahatlatıyorlardı. Bu yüzden, "IV Murad'ın içki içtiği" söylentisi yayılmıştı.[2]

 

İstanbul'a döndükten sonra hastalığı daha da arttı. Yataktan çıkamaz hâle geldi. Henüz 28 yaşında olmasına rağmen, gücü tükenmişti. Nihayet 8 Şubat Çarşamba gününü, o gece vefat etti (1640). [3]Sultan IV Murad'ın türbesi İstanbul'da Sultanahmed Camisi'nin bitişiğindedir.[4]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[5]

Döneminin Değerlendirilmesi

Osmanlı Devleti'ni bataktan kurtarıp, çapulcu/yağmacı hâle gelen orduyu düzene sokarak büyük fetihler yapmış koca padişah, Tam 16 yıl 4 ay 13 gün padişahlık yapmıştı. Yalnız padişahlığının bir bölümü çocukluğuna rastladığı için, dizginleri kesin ele alışının üstünden sekiz yıl geçmişti. Bu kısa süreye büyük işler sığdırdı. Osmanlı Devleti için ikinci bir Yavuz Sultan oldu.[7]

 

İkinci Osman’ın şehit edilmesi hadisesinden ders alan Dördüncü Murad Han, parlak zekâsı, tedbirli siyaseti ve acı kudreti neticesinde devlete yükselme devirlerini hatırlatacak şekilde bir canlılık getirdi.Tahta geçtiğinde hazine bomboştu. Vefatında ise, on beş milyon altın olup, gümüş paranın haddi hesabı belli değildi. [8]

 

IV. Murad, ülke yönetimini yeniden düzene sokabilmek için başta Koçi Bey olmak üzere güvendiği kişilerden yapılacak ıslahata dair raporlar istedi. Bu raporlar daha ziyade kanun-ı kadimin ihyasını teklif ediyor ve bunun için de kul taifesinin zabt u rabt altına alınmasını, rüşvetin kökünün kazınmasını, mansıpların ehil kişilere verilmesini ve halka adil davranılmasını tavsiye etmekteydi.Kapıkullarına karşı sertlik politikası ile otoritesini kuran IV. Murad ülke yönetiminde “Koçi Bey Risalesi”’nde yer alan “Benî âdem kahrile zabtolunur hilmile olmaz” vecizesini düstur edinmiş gibidir. Sert ve şiddete dayalı tedbirlerle IV. Murad artık annesi Kösem Sultan’ın vesayetinden de kurtulmuş ve kapıkulu ocakları üzerinde otoritesini tesis etmişti.[9]

 

Tahta çıktığında neye yaradığı belli olmayan yüz bin yeniçeri varken, vefatında itaat altına alınmış otuz beş bin yeniçeri bulunuyordu.Dördüncü Murad Hanın genç yaşta ölümü (1640) ve daha sonra Sultan İbrahim Hanın asiler tarafından şehit edilmesi (1648) üzerine Dördüncü Mehmed’in henüz yedi yaşındayken tahta çıkması, cahil ve iktidarsız vezirlerin eyaletlere rüşvetle adam tayin etmeleri ahalinin yine zorbalar eline düşmesine sebep oldu.[10]

 

 

 

Dipnotlar

[1]http://osmanlilar.gen.tr/1566-1699.asp

[2] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu

[3] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu

[4] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu

[5]http://tr.wikipedia.org/wiki/Kasr-%C4%B1_%C5%9Eirin_Antla%C5%9Fmas%C4%B1

[6]Osmanlı Tarihi (1566-1739), Anadolu Üniversitesi

[7] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu

[8]Osmanlı Tarihi (1566-1739), Anadolu Üniversitesi

[9]Osmanlı Tarihi (1566-1739), Anadolu Üniversitesi

[10]Osmanlı Tarihi (1566-1739), Anadolu Üniversitesi