Sırp İsyanı(1817)

Dış tahrikler ve bölgedeki bazı asker-sivil yöneticilerin keyfi tavırlarıyla halkı yıldırması, isyanın fitilini ateşledi. Bu sırada Babıâli, bu tür gelişmeleri önleyeceksiyasi-askeri güçten yoksundu. Ayrıca, neredeyse Rumeli’nin tamamı ayan ve dağlı eşkıyası diye adlandırılan bir takım yerel güç odaklarının keyfi idaresi altına girmişti. Bu müsait şartlar altında Sırplar, 1804’ten itibaren, geçmişte Avusturya ordusunda da görevyapmış olan Kara Yorgi adlı bir tüccarın etrafında örgütlenmeyebaşladılar. 1806’dan itibaren Rusya’nın müdahalesiyle kontroldençıkan bu süreç, 1812’de Bükreş Antlaşması’yla Sırpların bazı siyasi-idari ayrıcalıklar elde etmesiyle sonuçlandı. Böylece milliyetçi-bağımsızlıkçı hareketler sonucunda Osmanlı Devleti’nden idari ayrıcalıklar elde eden ilk toplum Sırplar oldu. Bu sırada Napolyon’un Rusya üzerine yürümesinden (Moskova Seferi, 1812) yararlanan Osmanlı Devleti, vaat ettiği özerklik haklarını uygulamaya koymadığı gibi, dış destekten yoksun Sırp milislerini dağıttı. Sonuçta Kara Yorgi’nin Avusturya’ya firar etmesiyle isyanın birinci perdesi de kapanmış oldu (Ekim 1813).[1]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kara Yorgi[2]

Babıâli bu şekilde duruma hâkim olduktan Kara Yorgi’nintekrar sahneye çıkmasını engellemek amacıyla nüfuzlu bir ailenin ferdi olan Miloş Obronoviç’iKnez olarak tanıdı. Ancak merkezin bölgedeki sivil ve özellikle de asker temsilcilerinin halkla uyuşamaması veçatışmaların şiddetlenmesi üzerine Miloş 1815’te Sırp isyanını yeniden başlattı. Bu arada Napolyon’un, Moskova Seferi’nde ağır bir yenilgiye uğraması Rusları tekrar isyana destek verecek konuma getirdi. Bu nedenle Sırpların taleplerini iletmek üzere İstanbul’a gelen heyetle müzakereler yapıldı. Sonuçta Semendire ve Belgrad teslim edilince, Babıâli Miloş Obronoviç’i başknez olarak tanıdı ve Sırplara imtiyazlı prenslik statüsü vermeyi kabul etti (1817). Osmanlı Devleti’nin güç kaybına paralel olarak tam anlamıylaRusya’nın himayesine giren Sırplar, Akkerman Sözleşmesi (1826) ve Edirne Antlaşması’yla (1829) özerkliklerini teyit ettiler.[3]

 

 

 

Dipnotlar

[1] Osmanlı Tarihi (1789-1876), Anadolu Üniversitesi

[2]http://tr.wikipedia.org/wiki/S%C4%B1rp_%C4%B0syan%C4%B1

[3] Osmanlı Tarihi (1789-1876), Anadolu Üniversitesi