1787-1792 Osmanlı-Rus/Avusturya Savaşı
Rusya İle SavaşınYeniden Başlaması(1786-1792)
30 Mayıs 1780’de II. Katerina ile Avusturya İmparatoru II. Josef’in bir ittifak antlaşma imzalamışlardı. Bu ittifak antlaşmasına göre Rusya, Osmanlı hâkimiyetindeki birçok bölgede bağımsız devletler kuracak ve bazı bölgeleri de doğrudan hâkimiyeti altına alacaktı. II. Katerina ile II. Josef, 1787’de Kerson’da yeniden bir araya geldiler. Görüşmede Osmanlı İmparatorluğu’nu paylaşma projesini kesin bir sonuca bağladılar. Bu görüşmeden sonra II. Katerina kendini artık bir “Bizans İmparatoriçesi” olarak görmeye başladı. Kerson görüşmesi Osmanlı-Rus ilişkilerinde önemli bir dönüm noktası oldu. Bâbıâli, Rusya’ya verdiği altı maddelik ültimatom ile iki devlet arasındaki ilişkileri tamamen kopardı.[1]
Şuursuz olarak Rus taraftarlığı yapan Şahin Giray aleyhinde Kırım’da isyan çıkınca, Ruslar buraya hemen asker gönderdiler. Binlerce Müslümanı şehit ettikten sonra yine Kırım’ı Şahin Giray’a bırakarak geri çekildiler. Daha sonra yeni bir bahaneyle tekrar Kırım’a girerek memleketi Rusya’ya bağladılar.[2]
[3]
Rusların 1783’te Kırım Hanlığını istila ve ilhak etmeleri, Türkler içinde unutulmaz bir ıstırap kaynağı haline geldi. Zira bütün nüfusu Türk olan Hanlığın kaybı Macaristan ve Orta Avrupa’nın gidişine benzemiyordu.[4]
İstanbul’da ardı ardına toplanan meclislerde Rusya’ya savaş ilan edilmesi kararı ele alındı. I. Abdülhamid, alınan bu savaş kararına her ne kadar sıcak bakmasa da fazla direnemeyerek, 19 Ağustos 1787 tarihinde Rusya’ya savaş ilanını onayladı. Böylece Osmanlı-Rus savaşı yeniden başladı. [5]
Avusturya-Macaristan İmp. ile Savaş
Bâbıâli’nin Rusya’ya savaş ilan etmesi üzerine Avusturya da Rusya yanında savaşa müdahil olacağını bildirdi.[6]Bu vaziyet karşısında yalnız Ruslarla başa çıkamazken, iki düşmanla birden karşılaşılıyordu.[7]Osmanlı İmparatorluğu, siyasî yalnızlığını gidermek amacıyla 11 Temmuz 1789’da İsveç, 1 Şubat 1790’da da Prusya ile bir ittifak antlaşması imzalandı. [8]
Çerkez Hasan Paşa komutasındaki Osmanlı öncü birlikleri yer yer Avusturya ve yer yer de Rusya'ya karşı bazı zaferler kazandılar. Bu savaşlarda kazanılan en büyük zafer, Şebeş Zaferi'dir. Şebeş kasabası yakınlarında cereyan eden kıran kırana savaşta Avusturya İmparatoru II. Joseph, Osmanlılara esir düşmekten son anda kurtulabilmiştir (21 Eylül 1788).[9]
Kırım’ın Tamamen Kaybedilmesi (1789)
Rus cephesindeki savaş aleyhte gelişiyordu. Kısmi başarılar Özi Kalesini kurtarmaya yetmedi. Özi Kalesi Ruslar tarafından alınınca tarihin en büyük mezalimine uğradı. Masum ve günahsız çocuklar, genç ve ihtiyar kadınlar dahil 30 bin civarında insan vahşice öldürüldü. [10]
[11]
I. Abdülhamid Döneminin Sonu
I. Andülhamid’in Vefatı (1789)
Özi Kalesi'nde Rusların yaptığı alçaklığı duyunca padişah, tahtında sarsıldı. Yüzü kireç gibi oldu. "Felaket!" diye inleyerek yana devrildi. Kederinden felç olmuştu. Bir daha da toparlanamadı.[12]Dindarlığı ve iyiliği sebebiyle halkın "veli" olarak gördüğü Sultan I. Abdülhamit, 15 yıl 2 ay 17 gün süren saltanattan sonra, 64 yaşında vefat etti.[13]
Dipnotlar
[1] Osmanlı Tarihi 1566-1789, Anadolu Üniversitesi
[2]http://osmanlilar.gen.tr/1699-1923.asp(Erişim Tarihi 05.08.2013)
[4]http://osmanlilar.gen.tr/1699-1923.asp(Erişim Tarihi 05.08.2013)
[5] Osmanlı Tarihi 1566-1789, Anadolu Üniversitesi
[6] Osmanlı Tarihi 1566-1789, Anadolu Üniversitesi
[7]http://osmanlilar.gen.tr/1699-1923.asp(Erişim Tarihi 05.08.2013)
[8] Osmanlı Tarihi 1566-1789, Anadolu Üniversitesi
[9] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu
[10]http://osmanlilar.gen.tr/1699-1923.asp(Erişim Tarihi 05.08.2013)
[11]http://tr.wikipedia.org/wiki/1787-1792_Osmanl%C4%B1-Rus_Sava%C5%9F%C4%B1
[12] Resimli Osmanlı Tarihi, Yavuz Bahadıroğlu
I.Abdülhamid (1774-1789, 15 yıl)
