Çini Sanatı

Klasik Osmanlı Döneminde çini eserler hem mimari yapılarda, hem günlük kullanım eşyalarında (tabak, kase, kandil, sürahi) önemli ve kaliteli eserlerle izlenebilir. Klasik dönem çini sanatının ana üretim merkezi İznik olup Kütahya üretimi çiniler İznik kalitesine ulaşamamıştır.[1]

Erken dönemdeki Selçuklu etkisi sarı ve açık yeşil renkler terk edilir. Yerini kobalt mavi, firuze, koyu yeşil ve beyaz alır. Klasik Dönem çini sanatının en önemli özelliklerinden biri kabarık, çok canlı bir kırmızı rengin 30 yıllık zaman diliminde ortaya çıkıp uygulanmasıdır.[2]

 

Minyatür Sanatı

Minyatür kelimesinin anlamı “bir nesnenin küçük hali” olarak tarif edilir. Minyatür sanatı, Uygurlara kadar inen bir tasvir sanatıdır. Osmanlı sanatında minyatürler kitap resimlemek üzere tasarlanmış ve üretilmiştir. Nakkaş olarak bilinen minyatür sanatçıları; Osmanlı Sarayında itibarlı ve Nakkaşhaneolarak Ehl-i Hiref teşkilatında yer alan bir sanatçı örgütüdür. İran’la sürekli siyasi problemler yaşansa da doğu sanatlarının kuşkusuz Osmanlı sanatı üzerinde etkisi mevcuttur. Bu etki, minyatür sanatında daha yoğundur. [3]

 

Kanuni Sultan Süleyman döneminde Şehnamecilik adı ile tarihi olayların yazılıp minyatür tarzında resimlenerek kayda geçirilmesi; savaşlar, av sahneleri, fetihler, tahta çıkış törenleri, bayram ve şehzadelerin sünnet törenleri, sefere gidilen ülke ve şehirlerin tasvirleri minyatürlerde ele alınan ana temalar olacaktır.Nevai Hamsesi, Tuhfet-el Ahrar, Matrakçı Nasuh’un topografya, bitki örtüsü gibi detaylarla ele aldığı Beyan-ı Menazil-i Sefer-i Irakeyngibi eserler dönemin önemli minyatürlü yazmalarıdır. Surname-i Vehbi, Süleymanname ve Şehinşahname; Nakkaş Osman ile Seyyid Lokman’ın bu dönemde yaptıkları belge niteliğindeki önemli minyatür eserlerdir. III. Murad dönemi nakkaşlık sanatı için en verimli dönemdir. Sultanın tasvir sanatına ve sanatçılara duyduğu ilgi sonucu 214 levhadan oluşan III. Mehmed’in sünnet törenlerinin Sultan Ahmet’te tasvirlerini yansıtan Surname-i Hümayunhazırlanır. Osmanlı Padişahlarının tarihini, kıyafetlerini ve özelliklerini anlatan Şehnâmeler, Kıyafet-el İnsaniyeti Şemail en Osmaniye ve Hünernâmeler, bu dönemin önemli minyatür eserleridir.[4]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[5]

16. yüzyılın diğer bir özelliği de minyatürlü el yazmaların artmaya başlamasıdır. Bu elyazmalarının ana konusu Padişahın yaptıkları ve savaşlarıdır. Kanuni’nin neredeyse tüm seferleriyle ilgili elyazmaları bulunmaktadır. Bunların içerisinde Nakkaş Matrakçı Nasuh tarafından resimlenmiş olanMenazil-i Sefer-i Irakeyn en ilginç olanlar arasındadır. Kanuni’nin, Bağdat Seferini ve oradan Tebriz üzerinden dönüşünü anlatan bu eserde Matrakçı çok gerçekçi gözlemlerle ordunun konakladığı kentleri bize betimlemekte, bölgeler arasında değişen doğa yapısını farklı bitkilerle göstermektedir. Kentlere ve yerleşim merkezlerine kuş bakışı bakarak buraları bize betimleyen Matrakçı’nın gözlemleri ve anlatımı günümüzde bile o kentleri hemen tanımamıza olanak sağlamaktadır. [6]

 

Hat Sanatı

İslami güzel yazı sanatıdır. Köşeli yazı kufi, sülüs, nesih reyhanî gibi biçimleri mevcuttur. Ahmet Karahisarî, Muhammed Hüseyin Tebriziönemli Osmanlı Hattatlarıdır.[7]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[8]

 

 

 

Dipnotlar

[1] Anadolu Uygarlıkları, Anadolu Üniversitesi

[2] Anadolu Uygarlıkları, Anadolu Üniversitesi

[3] Anadolu Uygarlıkları, Anadolu Üniversitesi

[4] Anadolu Uygarlıkları, Anadolu Üniversitesi

[5]http://blog.milliyet.com.tr/matrakci-nasuh-efendi-nin-minyaturleri/Galeri/?GaleriNo=20488

[6] Kültür Tarihi, Anadolu Üniversitesi

[7] Anadolu Uygarlıkları, Anadolu Üniversitesi

[8]http://tr-tr.facebook.com/note.php?note_id=200346906656531