Bütçe gelir ve gider rakamları 16. yüzyıldan itibaren sürekli bir artış göstermiştir.[1]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[2]

Osmanlı Devleti, coğrafî konum olarak doğu batı ekonomilerini birbirine bağlayan önemli ticaret yollarının geçtiği bölgede bulunuyordu. Ulaşılan geniş imparatorluk sınırları içinde İstanbul, Bursa, Halep, Şam, Kahire gibi uluslararası ticarette önemli şehirler yer alıyordu. Dünya ticaretinin kadim ve en büyük hacme sahip iki güzergâhı, yani ipek ve baharat yollarının Akdeniz’e ulaştığı bölge Osmanlıların kontrolündeydi. Bu konumun gereği olarak, daha önce Bizans ve Selçuklu devletlerinin yaptığı şekilde Osmanlılar da dış ticareti ve transit ticareti teşvik etmiştir. Osmanlı topraklarının öteden beri transit ticaret bölgesi olmasına büyük önem verilmiş; bunun için gümrük vergileri % 3-5 gibi düşük oranlarda tutulmuştur. [3]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[4]

Coğrafî keşifler sonucunda dünya ticaretinin Akdeniz’den Atlantik’e ve okyanuslara kaymakta olduğunun ve bunun en büyük zararının kendilerine dokunacağının bilincinde olan Osmanlılar, var güçleriyle ticaret yollarının değişmesini önlemeye, en azından etkilerini mümkün mertebe azaltmaya çalıştılar.Osmanlı Devleti, Mısır ve Suriye’nin fethinden başlayarak Bağdat, Basra, Aden’in fethi ve Hint Deniz seferleriyle ticaret yollarındaki değişmenin Akdeniz ticareti üzerindeki yıkıcı etkilerini ortadan kaldırmak ve Osmanlıların uluslararası ticaret üzerindeki denetimlerini korumak için yaklaşık yarım yüzyıl mücadele etti. Osmanlılar Aden-Kızıldeniz yolunu açık tutmayı başardılar; Kızıldeniz’i tıpkı Karadeniz gibi, yabancılara kapamaya da muvaffak oldular. Doğu ile Batı arasındaki transit ticarette Akdeniz’in önemi azalmış olmakla beraber, Osmanlıların mücadeleleri sayesinde uluslararası ticarî faaliyetlerin Akdeniz çevresinden tamamen uzaklaşması önlenmiştir.[5]

 

 

Dipnotlar

[1] Osmanlı İktisad Tarihi, Anadolu Üniversites

[2] Osmanlı İktisad Tarihi, Anadolu Üniversites

[3] Osmanlı İktisad Tarihi, Anadolu Üniversites

[4]http://www.silkroutes.net/ipek-yolu-ticaret-tarih.htm

[5] Osmanlı İktisad Tarihi, Anadolu Üniversites