Kişiliği

1258’de Söğüt’te doğdu. Ertuğrul Gâzi'nin oğludur.[i]

 

Bey Olması (1281) –  23 Yaşında

Ertuğrul Beyin vefâtından sonra Osman Bey baş seçildi.[ii]

 

Bağımsızlık Öncesi

Anadolu Selçuklu Devletinin Bizans hududundaki Kayılar, Söğüt kışlağı ile Domaniç yaylağı arâzisine hâkimdiler. Osman Gâzi, Kayı beyi olunca, hudut komşusu Bizans tekfurları ile iyi geçinmeye çalıştı.(Tekfur: Bizans İmparatorluğu zamanında Anadolu ve Rumeli'deki Hıristiyan beylerine verilen genel ad[iii] )

 

Osman Beyin kuvvet ve nüfûzunun devamlı arttığını gören İnegöl Tekfuru Nikola, komşularından tedbir alınmasını istedi. İnegöl Tekfurunun teklifi, Bilecik Tekfuru tarafından Osman Gâziye haber verildi. 1284’ te meydana gelen muhârebe ardından Kulaca Kalesi fethedildi. Mağlubiyet üzerine İnegöl Tekfuru ile Karacahisar Tekfuru birleştiler. 1288 yılında Domaniç yakınında yapılan muhârebede, tekfurlar tekrar mağlup edildiler. Bu muhârebede de Osman Gâzinin kardeşiSarı Yatu şehit oldu. Osman Gâzinin muvaffakiyeti, Anadolu Selçuklu Sultânı Gıyâseddîn Mes’ûd Şah tarafından mükâfatlandırıldı. Gönderilen bir fermanla Söğüt Osman Gâziye yurt olarak verildi. [iv]

 

Gazâ akınlarını daha da hızlandıran Osman Gâzi, bir baskınla İnegöl Tekfurunu ve pekçok askerini öldürdü. İnegöl’den pekçok ganîmet aldı. İnegöl Tekfurunun öldürülmesi ve Osman Gâzi’nin devamlı genişlemesi, Bursa ve İznik tekfurlarını telâşlandırdı. Osman Gâzinin Bizans tekfurlarına karşı tâkip ettiği siyâset; Anadolu Selçuklu Sultanlığınca takdir edilip, tekrar mükâfatlandırıldı. 1289’ da bir fermanla Söğüt’e ilâveten Eskişehir ve İnönü tarafları verilip, mîrî vergiden muaf tutuldukları gibi Beylik alâmetlerinden âlem, tuğ, kılıç ile gümüş takımlı at da gönderildi. 1291’ de Karacahisar fethedilince, alınan ganimetlerin beşte biri Anadolu Selçuklu Devleti başşehri Konya’ya gönderilip, kalanlar muhârebeye katılan gâzilere dağıtıldı.[v]

 

Osman Gazi’nin Yükselişi

Gazâ,  Osman'ı ve onun gibi savaşan alpler ve alp-erenleri harekete geçiren, ganimet akınlarına anlam kazandıran kutsal ideolojidir. Başlangıçta Aygut Alp, Turgut Alp, Konur Alp, Hasan Alp, Akça Koca, Samsa Çavuş gibi uc liderleri bağımsız hareket ediyorlardı. Zamanla onlar, Osman Gazî'nin "yoldaş"ları oldular; zira Osman Gazî, çağdaş gözlemci Pachymeres'in kanıtladığı gibi, bu ucta en atılgan, en başarılı gaza öncüsü durumuna gelmişti. Öbür yandan rivayetin anlattığına göre, uc toplumunda, Babaî dervişlerin en saygın kişisi Vefâiyye halifelerinden EdeBali, Osman'a teberrükte bulunmuş, Tanrı'dan gazâ önderliği beşâretini vermiştir. Osman'ın ve sonra gelen Osmanlı sultanlarının Vefâiyye şeyhleriyle yakınlığı tarihî bir gerçektir. Türk-Moğol geleneğine göre anda veya ritüel yeminle gerçekleşen yoldaşlık kurumu böylece İslâmî gazâ ideolojisiyle kaynaşıyor, Osman Gazî'yi uçların en ileri kutsal savaş lideri durumuna yükseltiyordu. Osman geleneksel rivyette daima Osman Gazî diye anılır ve onun torunları da en ziyade bu unvanla övünürler.[vi]

 

Birincı aşamada Osmar Gazî'nin harekât üssü Söğüd'dür. Devletin doğuşunda ikinci aşama, Karacahisar (Eskişehir'e 7 km uzaklıkta) fethidir. Rivayete göre bu fetih, onu gazilikten uc beyliğine yükseltmiştir.[vii]

 

Osman Gazî döneminde tüm Anadolu Türkmen beyleri, Selçuklu sultanının bir menşurla atadığı beyler/emîrler durumunda idiler ve onlardan hiçbiri sultan unvanını almaya cesaret edemezdi. Böyle bir hareket, meşru hükümdara, Selçuklu sultanına ve İlhan'a karşı isyan anlamına gelirdi. Selçuklu Devleti kadrosunda, sınır bölgelerinde, Kastamonu ve Ankara'da sultanın menşûru ile atanmış "sipeh-sâlâr" unvanı ile emîrler vardı. Onların emrinde sınırın en ileri kesimlerinde yerel Türkmen uc beyleri, gazâ faaliyeti gösterirlerdi. Osman Gazî bu uc beylerinden biri, Kastamonu bölgesi sipah-sâlârı olan Çoban oğullarına bağlı idi. Demek ki, Osman için o zaman şöyle bir hiyerarşi mevcuttu: Osman, Kastamonu emîrine, o da Selçuklu sultanına, Sultan da İran'daki İlhan'a bağımlı idi. Siyasî otorite, bu bağımlılık zinciri içinde meşrûluk kazanırdı.[viii]

 

Bilecik ve İnegöl’ün Alınması (1298)

Bizans-Rum tekfurları, Osman Gâziyi muhârebe meydanında öldürüp yenemeyeceklerini anlayınca, entrikaya başvurdular. Yarhisar Tekfurunun kızıyla evlenecek olan Bilecik Tekfurunun düğününe dâvet edip, öldürmeyi plânladılar. Osman Gâziye suikast tertibi, dostu Harmankaya Tekfuru Köse Mihal tarafından haber verildi. [ix]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Gerekli tedbirleri alan Osman Gâzi, Bizans tekfurları ile berâber dâvet edildiği düğüne, hediye olarak kuzu sürüsü gönderdi. Düğün sonrası yaylaya çıkacağını bildirerek, eskiden olduğu gibi değerli eşyâlarının kadınlar vâsıtasıyla kaleye alınmasını istedi. Osman Gâzi aşîretin eşyâsı yerine atlara silâh yükletip, harp hîlesiyle, kırk kadar gâziyi kadın kılığında Bilecik’e gönderdi. Aşîret kâfilesi Bilecik’e gidip, şehri ele geçirdi. Osman Gâzi de düğünden dönen tekfurları kurduğu pusuyla yenilgiye uğratıp, askerlerinin çoğunu öldürttü. Gelin dâhil, düğüne katılanların bir kısmı esir alındı. Geline Nilüfer adı verilip, Osman Gâzinin oğlu Orhan Gâziye nikâhlandı. Fethe devam edilip, ertesi gün Yarhisar Kalesi kuşatıldı ve ele geçirildi. Osman Gâzinin kumandanlarından Turgut Alp ve gâziler de İnegöl’ü fethettiler. [xi]

 

 

Kaynaklar

[i]http://osmanlilar.gen.tr/1389-1451.asp(Erişim Tarihi 05.08.2013)

[ii]http://osmanlilar.gen.tr/1389-1451.asp(Erişim Tarihi 05.08.2013)

[iii]http://tr.wikipedia.org/wiki/Tekfur

[iv]http://osmanlilar.gen.tr/1389-1451.asp(Erişim Tarihi 05.08.2013)

[v]http://osmanlilar.gen.tr/1389-1451.asp(Erişim Tarihi 05.08.2013)

[vi] Devlet-i Aliyye, Halil İnalcık

[vii] Devlet-i Aliyye, Halil İnalcık

[viii] Devlet-i Aliyye, Halil İnalcık

[ix]http://osmanlilar.gen.tr/1389-1451.asp(Erişim Tarihi 05.08.2013)

[x]http://forum.shiftdelete.net/diger-kultur-sanat-konulari/347477-osmanli-askerinin-bilinmeyen-sirlari.html

[xi]http://osmanlilar.gen.tr/1389-1451.asp(Erişim Tarihi 05.08.2013)